U selu Gornje Zaostro kod Berana, sutra će tokom tradicionalnog sabora na kome se okupljaju podržavaoci četničkog pokreta, najvjerovatnije zvanično biti otkriven spomenik četničkom komandantu i ratnom zločincu iz Drugog svjetskog rata Pavlu Đurišiću.
Inicijativa za podizanje spomenika, koja se spominje godinama unazad, potekla je od više udruženja koja otvoreno podržavaju četničku ideologiju.
Podršku ovom potezu pružile su i pojedine prosrpske političke partije koje trenutno participiraju u vlasti u Crnoj Gori, kao i Srpska pravoslavna crkva. Mitropoliti SPC Joanikije i Metodije u više navrata su javno veličali Đurišića, nazivajući ga “junakom”, uprkos njegovoj odgovornosti za ratne zločine počinjene tokom Drugog svjetskog rata.
U prvoj polovini januara 1943. godine u bjelopoljskom srezu četnici pod komandom Đurišića su uništili 33 muslimanska sela i ubili 1.400 Bošnjaka, uključujući i žene i djecu. U isto vrijeme u fočanskom kraju su uništili 15 sela i ubili oko 700 stanovnika. Početkom februara ubijeni su gotovo svi stanovnici sela Zubanj kod Rudog.
Brojni zločini su počinjeni početkom februara 1943. godine u pljevaljskom i istočnom dijelu čajničkog i fočanskog sreza.
Bošnjačka, odnosno muslimanska sela istočno od rijeke Drine, od Šćepan polja na jugu do Višegrada na sjeveru su prvo opljačkana, a potom spaljena. U mnogim kućama su spaljeni i ukućani. Prema podacima za osam dana je ubijeno 1.200 muškaraca Bošnjaka i “do 8.000 ostalih žrtava, žena, staraca i djece”. Brojne djevojke su silovane, a iz nekoliko sela je oteto 38 djevojaka.
– Akcija u Pljevaljskom, Čajničkom i Fočanskom srezu protivu muslimana izvršena je. Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo. Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena. Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti. Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece – napisao je Đurišić u izvještaju Draži Mihajloviću.
Nadležne institucije do sada se nisu oglašavale povodom najavljenog otkrivanja spomenika.
Selo Gornje Zaostro već decenijama ima reputaciju mjesta okupljanja pristalica četničkog pokreta. Tokom Drugog svjetskog rata upravo je tu bio smješten štab Pavla Đurišića, jednog od glavnih kvislinga i saradnika okupatora na prostoru Crne Gore.
Podizanje spomenika ličnosti koja je direktno povezana sa zločinima nad civilnim stanovništvom predstavlja, prema ocjeni brojnih historičara i analitičara, opasan pokušaj revizije historije i relativizacije uloge kolaboracionističkih pokreta na Balkanu.
