Vlada Tuzlanskog kantona danas je prihvatila Izvještaj o realizaciji žetve strnih žita u 2025. godini za područje kantona. Iako su vremenski uslovi tokom optimalnog perioda jesenje sjetve bili povoljni, a izdvajanja za novčane podrške po jedinici proizvoda značajna i sukcesivno isplaćivana iz Federalnog budžeta, zabilježen je pad ukupnih zasijanih površina.
Naime, tokom jesenje sjetve u 2024. i proljetne u 2025. godini, na području Tuzlanskog kantona strnim žitima zasijano je ukupno 3.684,5 hektara, što je za 444,5 hektara manje u odnosu na prethodnu godinu.
Kako bi se odgovorilo na ovaj negativan trend, Tuzlanski kanton je po prvi put ove godine predvidio vlastitu novčanu podršku za proizvodnju pšenice. Programom novčanih podrški u poljoprivredi i ruralnom razvoju za 2025. godinu planirana je pomoć u iznosu od 1.000 KM po hektaru za proizvođače pšenice koji siju manje površine i ne ispunjavaju uslove za podršku sa federalnog nivoa. Očekuje se da će ova mjera imati poticajan efekat i motivisati male proizvođače da se više angažuju u proizvodnji ove važne žitarice.
Posmatrajući stanje po općinama i gradovima, u odnosu na prethodnu godinu zabilježeno je neznatno povećanje zasijanih površina u općinama Banovići (za 9 ha), Kladanj (za 2,5 ha) i gradu Gračanica (za 10 ha). U Živinicama sjetva je ostala na nivou prošle godine, dok je u ostalim lokalnim zajednicama došlo do smanjenja površina pod strnim žitima.
Pšenica je zasijana na površini od 2.318 hektara, što čini 62,91% ukupne sjetvene strukture strnih žita, dok ostale vrste čine preostalih 37,09%.
Ukupna proizvodnja strnih žita na području kantona iznosila je 16.455,15 tona, što je za 2.822,35 tona ili 14,64% manje nego prethodne godine. Uzrok ovako slabijim rezultatima su smanjene sjetvene površine, ali i niži prosječni prinosi po hektaru.
S obzirom na to da je prosječna potrošnja pšenice po stanovniku oko 120 kilograma, ovogodišnja proizvodnja od 11.145,30 tona zadovoljava tek manji dio potreba stanovništva Tuzlanskog kantona. Kao glavni razlog za pad proizvodnje navodi se niska otkupna cijena, koja se trenutno kreće od 0,35 do 0,40 KM po kilogramu. Pšenicu koja ispunjava standarde za ljudsku ishranu uglavnom otkupljuju mlinovi s područja kantona, ali proizvođači izražavaju nezadovoljstvo ponuđenom cijenom.
U cilju poboljšanja situacije, Vlada TK je kroz set mjera ukazala na potrebu da i Vlada Federacije BiH blagovremeno donosi odluke o garantovanoj otkupnoj cijeni pšenice za tekuću godinu. Također, predloženo je da se nastavi s finansijskom podrškom proizvođačima strnih žita, te da se planiraju sredstva za otkup pšenice za robne rezerve.
Među preporučenim mjerama su i edukacija poljoprivrednika o pravilnoj zaštiti usjeva, upotrebi zaštitnih sredstava, kao i promocija sorti pšenice koje su otpornije na bolesti, s ciljem povećanja prinosa po jedinici površine. (Ured za informisanje Vlade TK, RTVTK)
